Πέμπτη 17 Μαΐου 2018

Πράσινη επιχειρηματικότητα

Του Απόστολου Πουτουλούδη

Εσύ πόσα στρέμματα με κάνναβη θα σπείρεις? 
Καμιά φορά, είναι καλά να ξεκινάμε με λίγο χιούμορ, γιατί όπως και να το κάνουμε, χωρίς την αίσθηση του γέλιου δεν υπάρχει σωτηρία στον κόσμο..Αλίμονο στους ανθρώπους που δεν χαμογελάνε, ακόμη κι αν τους γαργαλάς στις πατούσες ή στις μασχάλες.  Το γέλιο μας είναι γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες και πάνω απ΄ 'ολα  δεν κοστίζει!

Οσοι είναι από αγροτικές οικογένειες, γνωρίζουν πως στο χωράφι, κάποτε, πηγαίναμε χαράματα, πριν βγεί ο ήλιος και καεί το πελεκούδι...Περίπου κατά τις 9 η ώρα, καθόμασταν κάτω από έναν παχύ ίσκιο. Απλώναμε ένα στρωσίδι, βγάζαμε ψωμί, τυρί, ντομάτα, κρεμμύδι, κανένα αυγουλάκι φρέσκο.. τρώγαμε παρέα με τα ζωύφια και ξεκουραζόμασταν...τώρα?..το πιο πιθανόν είναι, να βγάζουμε τους ναργιλέδες και να χαλαρώνουμε.. καθώς με την καλλιέργεια κάνναβης, περνάμε σε καινοτόμες καλλιέργειες και το μέλλον διαγράφεται νεφελοποιημένο?


Ζήτησα από τον φίλο μου Γιάννη  Αρβανιτάκη και λόγω της ιδιότητας του, να μας πεί δυο λόγια, για να μπορέσουμε να εξάγουμε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα και  να δούμε αν υπάρχουν κάποιοι πιθανοί κίνδυνοι. Να μάθουμε για την φαρμακευτική της χρήση και να καταλάβουμε αν είναι το θαυματουργό προιόν, όπως αρκετοί υποστηρίζουν. Το άρθρο δημοσιεύεται στο τέλος των δικών μου σχολίων..
Πολλά έχουν δει τα ματάκια μας..ακόμη και κάποια δημοσιεύματα σε ιστότοπους, χωρίς επιστημονική βάση, για την θεραπευτική δράση, ως αντικαρκινική θεραπεία.
Παραγωγή για καθαρά ιατρικούς σκοπούς, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, πιστεύω πως θα ωφελούσε, αν και υπάρχουν αρκετά ερωτηματικά..και διευκρινίζω.
Μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση, παρενέργειες, διαταραχές και μείωση της ικανότητας αντίληψης.
Η καθηγήτρια Νευρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μάγδα Τσολάκη, δήλωσε ατον Αθήνα 9.84, ότι οι μέχρι στιγμής έρευνες και μελέτες που έχουν δημοσιευτεί δεν την πείθουν αλλά και οι δικές της εμπειρίες από ασθενείς είναι αρνητικές.
Αν το δούμε ως έναν τρόπο που μπορεί να ανακουφίσει κάποιους πάσχοντες, έχει καλώς! Αλλά είμαι σίγουρος δεν θα μείνουμε μόνο στη φαρμακευτική χρήση και θα πάμε αρκετά μακρύτερα...και για αυτό το κομμάτι θέλω να μιλήσω..ήδη έχει περάσει η αντίληψη πως είναι χρήσιμη και για ψυχαγωγικούς λόγους, άρα καλά είναι, να υπάρχει πλήρης απελευθέρωση. Ήδη ακούγονται φωνές, πως το φυτό κακώς διαχωρίζεται σε φαρμακευτικό και ευφορικό και πως επιτέλους η Ελλάδα κάνει το πρώτο βήμα προς τον ΄΄πολισμένο κόσμο΄΄, σε σχέση με το θέμα της κάνναβης. Υπάρχουν και  δημοσιεύματα που μιλάνε για πρόοδο εναντίον του σκοταδισμού.. 

Αν πάμε σε μια πλήρη απελευθέρωση, τι γίνεται? Μήπως μαστουρώσουμε στο τέλος όλοι? Θα μου πείτε, η ελεύθερη επιλογή σε συνδυασμό με το σκεπτικό, πως ο μέχρι τώρα πόλεμος κατά των απαγορευμένων ουσιών δεν έχει φέρει αποτελέσματα, μείωση εγκληματικότητας κλπ., θα ήταν μια λύση η αποποινικοποίηση ( όχι νομιμοποίηση)..αλλά νομίζω και πάλι δεν δεν θα εξαληφθούν τα προβλήματα. Η αποποινικοποίηση έχει να κάνει με τον στιγματισμό, ενω η νομιμοποίηση αν και την αποδέχομαι για διάφορους λόγους, θα δώσει την αίσθηση πως ο καθένας θα μπορεί να κάνει για ιδιωτική χρήση ό,τι θέλει..

Υπάρχουν διθυραμβικά άρθρα για τα ωφέλη, όπως επίσης και αντίθετες απόψεις, πως δεν είναι όλα έτσι απλά και πως μπαίνουμε σε άγνωστα μονοπάτια στα οποία δεν είμαστε έτοιμοι να περπατήσουμε. 
Διαβάζουμε πως κέντρα απεξάρτησης ΄΄18 ΆΝΩ΄΄ ΄΄ΚΕΕΘΑ΄΄ και ΄΄ΟΑΣΗ΄΄ χτυπάνε καμπανάκι για τυχόν πλήρη απελευθέρωση της κάνναβης, όπως ζητούν και μερικοί πολιτικοί παράγοντες..
Εκείνο που φοβάμαι είναι η σκοτεινή πλευρά και μην πάμε στο άλλο άκρο.
Μήπως αντί για έσοδα που ονειρεύνται κάποιοι στην Ελλάδα, εξελιχθεί σε δημόσιο πρόβλημα υγείας, αυξάνονοντας ταυτόχρονα και άλλους κινδύνους? Γνωρίζουμε τα όρια μεταξύ επιτρεπτού και ανεπίτρεπτου και πόσο εύκολα τα ξεπερνάμε?
Ουσιαστικά ο δρόμος έχει ανοίξει απο το 2013 στην Ελλάδα, ως αγροτικό προιόν και ήδη υπάρχει αγροτικός συνεταιρισμός ΚΑΝΝΑΒΟ. Βέβαια η ιστορία της κάνναβης έχει πολύ μακρά διαδρομή, ακόμη και στην Ελλάδα..
Να ξαναπούμε πως δεν είναι όλες οι ποικιλίες ίδιες. Πρέπει να γνωρίζουμε και να μην συγχέουμε τα διάφορα είδη και πως η κάνναβη που περιέχει Τετραϋδροκανναβινόλη και κανναβιδιόλη είναι η ψυχοτρόπος ουσία...και εδώ είναι το πρόβλημα που μπορεί να προκύψει στο μέλλον. Μήπως δημιουργήσουμε εξαρτημένα άτομα? Έρευνες έχουν δείξει πόσο επηρεάζει τα άτομα -χρήστες και αρκετοί αναφέρονται και στους κινδύνους. Είναι λίγο θολό το τοπίο.
Υπάρχουν και άλλες απορίες που διατυπώνουν οι πολίτες. Μήπως ψάχνουμε για φθηνές εικονικές θεραπείες ή μήπως στο τέλος ξεφύγουμε και βαδίσουμε στον δρόμο των Ολλανδών (ναρκοτουρισμό) με τα coffee shops γαι να λέμε πως είμαστε προοδευτικοί? Εδώ λέγεται πως το 72 %του οργανωμένου εγκλήματος έχει σχέση με τις παράνομες ουσίες και μάλλον δίκαια έχει χαρακτηριστεί ναρκοκράτος
Το νομοσχέδιο μέχρι στιγμής, αν και έχει ερκετές κριτικές, νομίζω πως έπρεπε να γίνει..Αλλά απο κάποιο νομοθέτημα μέχρι να φτάσουμε στην καλλιέργεια και στην παραγωγή απέχει πολύ.. Γνωρίζουμε πως λειτουργεί ο κρατικός μηχανισμός και ο μελλοντικός σχεδιασμός .
Δεν είναι πρόβλημα η παραγωγή κάνναβης για φαρμακευτική χρήση, αν μείνουμε εδώ και αν είναι προς όφελος των παραγωγών και των ασθενών, αρκεί να υπάρχουν τα πλαίσια που ξεκαθαρίζουν την κατάσταση και η χρήση να γίνεται μόνο κάτω απο ιατρική γνωμάτευση..Να μην ξεχνάμε πως η Αγγλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός κάνναβης για ειδικούς σκοπούς.
Ας βρούμε πρώτα κάποια εταιρεία, να κλείσουμε συμβόλαια και μετά βλέπουμε..Απ΄όσα γνωρίζω η NOVARTIS επενδύει σε αυτόν τον τομέα. Θέλω να πιστεύω τα ΄΄ωφέλη΄΄ που τυχόν προκύψουν, δεν θα είναι μόνο προς όφελος των μεγάλων εταιρειών φαρμάκων.
Και με τα συνθετικά κανναβινοειδή τι κάνουμε?
Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά και αυτήν πρέπει να μελετήσουμε.
Επενδυτικές δυνατότητες υπάρχουν στην Ελλάδα πολύ καλύτερες απο την παραγωγή κάνναβης. Ας ξεκινήσουμε με όσα απλόχερα μας χάρισε η φύση και ο πολιτισμός. Ας παράγουμε και ας εξάγουμε πολιτισμό!
Αν θέλουμε καινοτόμες λύσεις, ας ενισχύσουμε τις έρευνες σε άλλους τομείς, σε άλλα προιόντα, ας δώσουμε κίνητρα στους νέους επιστήμονες..
Συνήθως τι γίνεται στην Ελλάδα. Δημιουργούμε εντυπώσεις, χωρίς να γίνουν μελέτες και έρευνες, νομοθετούμε στο σκοτάδι και μετά περιμένουμε να δούμε το φως.. Τόσα και τόσα παραδείγματα!
Ερωτήματα πολλά...Απαντήσεις λίγες..
Όπως δεν χρειάζονται προκαταλήψεις, έτσι δεν χρειάζονται και βιασύνες...


Το άρθρο του Γιάννη Αρβανιτάκη..δημοσιεύθηκε στις 17.05 2018
Ηλεκρονική διεύθυνση 
https://iarvan-hellas.blogspot.de/2018/05/blog-post.html

ΚΑΝΝΑΒΗ 
Το ναρκωτικό και το φάρμακο, 
μεταξύ σύγχυσης και παραπληροφόρησης 
του Γιάννη Αρβανιτάκη 
Φίλες και φίλοι, 

νάτος πάλι ο βασανιστής μου! Γράψε κάτι για την κάνναβη μου λέει ο καλός μου φίλος Λάκης, κι εγώ όπως πάντα, δεν του χαλάω το χατίρι! Άλλο ένα τεράστιο θέμα με πολλά παρακλάδια. Το τελευταίο διάστημα πολλή συζήτηση γίνεται και ιδιαίτερα για την ιατρική/θεραπευτική κάνναβη. Πάρα πολλά τα δημοσιεύματα από ειδικούς επιστήμονες...αλλά δυστυχώς κι από ‘επαΐοντες’ διαφόρων Blog! 

Η προ ημερών ανάρτηση του φίλου μας περιέχει πολλές αλήθειες. 

Προτού εισέλθω στα ιατρικά, για τους μη πληροφορημένους, θεωρώ απαραίτητη μία γενική ενημέρωση περί κάνναβης. Σας την παρουσιάζω και με τις δύο όψεις της, ως ναρκωτικό και ως φάρμακο και θα προσπαθήσω να μην επεκταθώ πολύ αλλά να περιοριστώ στα πιο ουσιώδη. 

Πριν ξεκινήσω, θέλω να τονίσω επίσης, πως με το άρθρο μου αυτό σκοπεύω να σας προσφέρω μόνο μερικές βασικές πληροφορίες επί του θέματος. Δεν σας προτρέπω σε οποιεσδήποτε ενέργειες/παρενέργειες. Με ποιο τρόπο θα 
χειριστείτε εσείς αυτά τα δεδομένα είναι αποκλειστικά δική σας ευθύνη! Σε περίπτωση που υποφέρετε από κάποια πάθηση και θέλετε να κάνετε χρήση κάνναβης, παρακαλώ να συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό. 

Στις κοινωνίες που ζούμε σήμερα, η παραπληροφόρηση συνοδεύεται πάντοτε και αναπόφευκτα από την σύγχυση. Με την εξέλιξη, διάδοση και επέκταση των ΜΜΕ έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Αλλοίμονο παιδιά, δεν καταδικάζω τα σύγχρονα μέσα, κάθε άλλο, αυτό που κατακρίνω είναι η διάδοση ανεύθυνων πληροφοριών. 

Σημειώνω επίσης εκ νέου, πως για δεκαετίες υποστήριζα και θα υποστηρίζω ένθερμα την νομιμοποίηση των ναρκωτικών. Εννοείται βέβαια, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Δηλαδή, ειδικές κλινικές ή σταθμοί/κέντρα που θα χορηγούν την απαιτούμενη δόση υπό έλεγχο, θα προσφέρουν την αναγκαία ψυχολογική υποστήριξη, θα συμβάλλουν στην ομαλή απεξάρτηση των αθώων θυμάτων 
και στην επανένταξη τους στην κοινωνία. Να μην ξεχνάμε επίσης, πως η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των θυμάτων είναι πολυτοξικομανείς. Αυτοί οι άνθρωποι είναι εθισμένοι σε διάφορες ουσίες οι οποίες κάνουν την απεξάρτηση ακόμη πιο δύσκολη απ’ ό,τι ήδη είναι! 

Τα πάντα είναι μια πολιτική βούληση, και δεν μιλάω μόνο για την Ελλάδα αλλά διεθνώς. Τα πλοκάμια των καρτέλ και των συναφών οργανώσεων με τις αποφυάδες τους, απλώνονται στα πολιτικά γραφεία, αστυνομίες, διωκτικές υπηρεσίες και όπου αλλού σας πηγαίνει η φαντασία σας. Η νομιμοποίηση θα έκοβε άμεσα τα χέρια και τα πόδια των εμπόρων και διακινητών και θα περιόριζε εξαιρετικά την εγκληματικότητα...δεν τους συμφέρει όμως. Ρίξτε και μια ματιά στους φορολογικούς παραδείσους με τα γιγάντια πλυντήρια χρημάτων! Για τρισεκατομμύρια μιλάμε, φίλες και φίλοι! 
ΑντιπαράθεσηΣύμφωνα με μια ανακοίνωση του ΠΟΥ, στις 5 Φεβρουαρίου 2018, 3,3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο παγκοσμίως, λόγω της ζημιογόνου χρήσης αλκοόλ. Αριθμός που αντιπροσωπεύει το 5,9% όλων των θανάτων.
Κατά ένα άλλο δημοσίευμα του ΠΟΥ στις 9 Μαρτίου 2018, ο καπνός σκοτώνει περισσότερους από 7 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Τα 6 εκατομμύρια αυτών των θανάτων είναι αποτέλεσμα άμεσης χρήσης καπνού, ενώ περίπου 890.000 εξ αυτών οφείλονται στο παθητικό κάπνισμα των μη καπνιστών. 
Με απλά λόγια, τα νόμιμα ναρκωτικά τσιγάρο και αλκοόλ σκοτώνουν γύρω στα 10 εκατομμύρια κόσμο ετησίως!Τα συμπεράσματα δικά σας. 
Στο θέμα μας τώρα και λίγα λόγια για το... 

ΤΟ ΕΝΔΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΕΚΣ) 
Το ΕΚΣ είναι ένα μοναδικό και πανταχού παρόν σύστημα κυτταρικής σηματοδότησης, που μόλις αρχίζει να γίνεται κατανοητό. 

Άνθρωποι και ζώα συνθέτουν φυσιολογικά ενδοκανναβινοειδή, χημικές ενώσεις που ενεργοποιούν τους ίδιους υποδοχείς όπως η δέλτα-9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC). 

Πολλαπλές μελέτες σε ανθρώπους και ζώα υποστηρίζουν ότι τα ενδοκανναβινοειδή διαδραματίζουν βασικό ρόλο στα συστήματα ανταμοιβής του εγκεφάλου, στην μνήμη, την διάθεση, την όρεξη, τον εθισμό στα ναρκωτικά και τις μεταβολικές διεργασίες, όπως η λιπόλυση, ο μεταβολισμός της γλυκόζης και η ενεργειακή ισορροπία. 

Ο όρος κανναβινοειδές αναφέρεται σε ενώσεις οι οποίες μπορούν να ενεργοποιήσουν κανναβινοειδείς υποδοχείςCB1, CB2 (cannabinoid receptor), ή και τους δύο. 

Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται κυρίως στον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα, και σε λιγότερο βαθμό σε άλλους ιστούς. Οι υποδοχείς CB2 επικρατούν στα περιφερικά όργανα και ιδιαιτέρως στα κύτταρα που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Οι ουσίες τετραϋδροκανναβινόλη (THC) και κανναβινόλη (CBΝ) ταιριάζουν σαν χημικά κλειδιά στους ανωτέρω υποδοχείς του ανθρώπου. Η THC είναι το κλειδί του CB1 και η CBΝ του CB2. Η κανναβιδιόλη (CBD) δεν ταιριάζει στους προαναφερθέντες υποδοχείς ευθέως, αλλά φαίνεται πως κατέχει ισχυρές έμμεσες επιδράσεις/ιδιότητες οι οποίες ερευνώνται. 

Η ΚΑΝΝΑΒΗ 

Το φυτό κάνναβη (κάνναβις) ανήκει στο βοτανικό γένος των φυτών Cannabaceae εκ των οποίων τρεις ποικιλίες είναι σημαντικότερες, ήτοι η κάνναβη η ήμερη (Cannabis sativa), η ινδική κάνναβη (Cannabis indica), και η κάνναβη ruderalis. Υπάρχει μια θηλυκή και μια αρσενική μορφή του 
φυτού, σπάνια δε παραλλαγές του ερμαφρόδιτου.  

Στην φυσική τους μορφή οι καννάβεις περιέχουν τουλάχιστον 60 διαφορετικά κανναβινοειδή, εκ των οποίων μερικά παρουσιάζουν ψυχοτροπική δράση. Θα αναφερθώ μόνο στα τρία σπουδαιότερα εκ των οποίων τα πρώτα δύο είναι κυρίαρχα: 

1. Η τετραϋδροκανναβινόλη(THC,tetrahydrocannabinol), η οποία είναι και η ισχυρότερη ψυχοδραστική ουσία. Η θηλυκή μορφή του γένους "Cannabis sativa" περιέχει αρκετό THC για να προκαλέσει μέθη/παραισθησιογόνο δράση...να σας ‘φτιάξει’ δηλαδή. 

Στην THC αποδίδονται ιατροφαρμακευτικά οφέλη ευρέως φάσματος και θα επανέλθω παρακάτω. 

2. Η κανναβιδιόλη (CBD, cannabidiol), μη ψυχοδραστικό κανναβινοειδές που απαντάται σε υψηλή περιεκτικότητα στην κάνναβη. Mειώνει σημαντικά το άγχος και τα ψυχωτικά συμπτώματα που μπορούν να συσχετιστούν με την THC και ερευνάται η χρήση της ως αγχολυτικό και αντιψυχωτικό φάρμακο. 

3. Η κανναβινόλη (CBΝ, cannabinol),περιέχει τις μικρότερες ποσότητες Τετραύδροκανναβινόλης (THC) και καλλιεργείται κυρίως για την εξυπηρέτηση ιατρικών στόχων. 

Από τότε που η γενετική έβαλε μέσα το χεράκι της, τα ανωτέρω φυτά δύνανται να διασταυρωθούν και να αναπαραχθούν επιλεκτικά ούτως ώστε να μεγιστοποιηθεί ή να ελαχιστοποιηθεί η συγκέντρωση των κανναβινοειδών, και για να γίνω σαφέστερος: 

1. Μέσω των διασταυρώσεων αναπαράγονται καννάβεις του μητρικού φυτού Cannabis Sativa με υψηλή περιεκτικότητα της ψυχοδραστικής ουσίας τετραϋδροκανναβινόλης με στόχο την παραγωγή της παραισθησιογόνου κάνναβης. 

2. Αντιθέτως η κλωστική ή βιομηχανική κάνναβη (hemp στα αγγλικά, Ηanf στα γερμανικά) περιέχει μόνο ίχνη Τετραϋδροκανναβινόλης (0,2% THC περίπου) και υψηλά ποσοστά κανναβιδιόλης (CBD) η οποία δεν έχει παραισθησιογόνο δράση. Η βιομηχανική κάνναβη προέρχεται από την Cannabis Sativa. Λόγω της πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε THC προσφέρεται για την παραγωγή της ιατρικής μαριχουάνας. 

Εξ άλλου, οι σπόροι κάνναβης έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, συμπεριλαμβανομένων εννέα βασικών αμινοξέων, τα οποία το σώμα δεν μπορεί να παράγει και χρησιμοποιείται επίσης ως συμπλήρωμα διατροφής. 

Η κάνναβη λοιπόν, ανήκει στην κατηγορία των χρήσιμων και θεραπευτικών φυτών που είναι γνωστά από την αρχαιότητα. Ήδη στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., οι Κινέζοι καλλιεργούσαν την κάνναβη για την παραγωγή ενδυμάτων και σχοινιών. Από το 2000 π.Χ. περίπου, αρχίζουν να την χρησιμοποιούν για θεραπευτικούς σκοπούς. 

Το 2000-650 π.Χ., η κάνναβη ως azaluu ή gurgurru, αναφέρεται στην ασσυριακή φαρμακοποιία, στη βιβλιοθήκη τουAssurbanipal

Κατά τον Ηρόδοτο, στην Αρχαία Ελλάδα, περίπου το 440 π.Χ., οι Σκύθες συναθροίζονταν γύρω από την φωτιά, έριπταν μέσα καρπούς κάνναβης και μεθούσαν από την ευφορική οσμή της. Σε τάφους της Βόρειας Ελλάδας, έχει βρεθεί σχοινί κάνναβης που χρονολογείται από το 200 π.Χ. Στην αρχαιότητα η κάνναβη χρησιμοποιούνταν ευρέως για την ιαματική της δράση. 

Ο ιατρός Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος, περί το 70 μ.Χ. είχε κατατάξει την κάνναβη στα φυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες.

Κατά τα λεγόμενα, η κάνναβη έφτασε στην Ινδία μέσω της Μέσης και Εγγύς Ανατολής και εξαπλώθηκε σταδιακά στην Ευρώπη, στη Βόρεια και Νότια Αμερική. 

Ως μεθυστική, παραισθησιογόνος ουσία, η κάνναβη καθιερώθηκε αρχικά στην Ινδία, ως μέρος των πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ήταν μόλις τον 19ο αιώνα, όταν η φτιαχτιάρικη, μεθυστική δράση της κάνναβης έγινε αντιληπτή στην Ευρώπη. 

Μετά τη σύσταση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους ξεκίνησε η καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης για εμπορικούς σκοπούς, μέχρι την τελική απαγόρευσή της το 1957. Η χώρα μας μαζί με την Τουρκία και την Αίγυπτο αποτελούσαν σημαντικές εξαγωγικές δυνάμεις κάνναβης. 

Το 1870 οι Νόμοι Αρκαδίας και Αργολίδας πρωτοστατούσαν στην καλλιέργεια της ευφορικής και κλωστικής κάνναβης. Η Τρίπολη από τα μέσα του 19ου αιώνα αποτελούσε κέντρο καλλιέργειας και εμπορίας χασίς. Το 1932 το Ελληνικό Κράτος απαγόρευσε την καλλιέργεια και κατοχή ινδικής καννάβεως. 

Από τη δεκαετία του '70 και μετά, στην Γερμανία καθώς και σε πολλές βιομηχανοποιημένες χώρες της δύσης, η κάνναβη έγινε η δεύτερη συχνότερα καταναλωμένη ναρκωτική ουσία μετά το αλκοόλ. 

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΑΡΙΧΟΥΑΝΑ και ΧΑΣΙΣ 

Η μαριχουάνα (ή στην ελληνική και ξένη αργκό, χόρτο, φούντα, τζέτο, ganga, dope, herb, joint, grass, pot, weed, Mary Jane, stinkweed, hay, block, boo, broccoli, burrito, burnie, charge κτλ.) είναι ένα μείγμα από ρητινώδη, αποξηραμένα φύλλα και άνθη, συνθλιμμένους μόσχους, σπόρους καθώς και μικρά φυλλαράκια λουλουδιών του θηλυκού φυτού κάνναβης. 

Ο όρος marihuana ή mariguana προέρχεται από τα
Χασίσι
ισπανικά. Ετυμολογικά ίσως κι από την λέξη mallihuan της γλώσσας 
Nahuatl των Αζτέκων που σημαίνει ‘φυλακισμένος’. Όμως, πριν καταφθάσουν οι Ισπανοί κατακτητές η κάνναβη δεν ήτο ακόμη γνωστή στην Λατινική Αμερική. Άλλη πιθανή προέλευση της λέξης είναι από τα κινέζικα ma ren hua (λουλούδι σπόρων κάνναβης). Υπάρχουν κι άλλες εκδοχές, αλλά ας τι αφήσουμε. Ανάλογα με την ποιότητα, την προέλευση και το βαθμό ξηρότητας, η μαριχουάνα μπορεί να είναι κίτρινη, πράσινη ή καφέ. 

Το χασίσι (στην αργκό μαύρο/μαύρη, νταμίρα, σοκολάτα, μπάφος, φούντα ή νταφού, καλαματιανό, ράβδοι, ξένες ονομασίες όπως Nup, charas, shish, kif, ονομασίες ανάλογα
Χασίσι
με την μορφή ή το σχήμα όπως, candy bar, soap bar, nine bar, finger κ.α. καθώς και ανάλογα με την χώρα προέλευσης όπως black Afghan, blonde Lebanese, ή Moroccan hash ή shit) έχει στερεά σύσταση, χρώματος μαύρου, καφετί, είναι ξαδελφάκι της μαριχουάνας που παρασκευάζεται από ρητίνες του φυτού ινδικής κάνναβης (cannabis indica) και είναι περίπου έξι φορές ισχυρότερο. 


Η λέξη ετυμολογικά συνδέεται με μια μουσουλμανική στρατιωτική, θρησκευτική αίρεση των Ασασίνων(Hashshashin), οπαδών του προφήτη Ισμαήλ που ξεκίνησε την αίρεση. Πιστεύεται πως οι Ασσασίνοι, που έδρασαν μεταξύ 8ου και 14ου αιώνα, παρασκεύαζαν από κάνναβη χασίς και έκαναν χρήση όταν ήθελαν να δολοφονήσουν κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο για πολιτικούς ή θρησκευτικούς. 

Οι χρήστες μαριχουάνας την καπνίζουν με το τσιγαριλίκι (Joint) που συνήθως φτιάχνουν/γυρίζουν οι ίδιοι, είτε χρησιμοποιούν διάφορα παραφερνάλια (paraphernalia στα αγγλικά, από τις ελληνικές λέξεις, παρά + φερνή που 
σημαίνει προίκα). Στην προκειμένη περίπτωση, με την σύγχρονη της έννοια, η λέξη αφορά τα όλα σύνεργα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή και κατανάλωση ναρκωτικών. Το Bong, ένα είδος ναργιλέ, είναι επίσης ένας από τους αγαπημένους τρόπους καπνίσματος μαριχουάνας ή χασισιού. Η λέξη είναι ταϊλανδικής προέλευσης. 

Η παράνομη μαριχουάνα του δρόμου μπορεί να είναι αραιωμένη/νοθευμένη με ποικίλα υλικά, π.χ. από μπαχαρικά, ζάχαρη ή αλεύρι μέχρι λιπάσματα φωσφόρου/καλίου, σαπουνόχωμα, γυαλί, μόλυβδο, τάλκη, σπρέι μαλλιών, άμμο κ.α. που ελλοχεύουν πάρα πολλούς κινδύνους για την υγεία. 

Ένα εξαιρετικά επικίνδυνο υλικό που νοθεύεται η μαριχουάνα είναι το Brix. Είναι ένα μείγμα από ζάχαρη, ορμόνες και υγρό πλαστικό, το οποίο κατασκευάζεται στην Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη μαριχουάνα. 

Η ΔΡΑΣΗ 

Το χρονοδιάστημα της που μεσολαβεί μέχρι ν’ αρχίσει η μαριχουάνα να ενεργεί, εξαρτάται από τον τρόπο που εισέρχεται στον οργανισμό μας. Με το κάπνισμα η δράση/
BONG 
επίδραση είναι σχεδόν άμεση, μέσα σε 30 έως 60 λεπτά φθάνει στο ύψιστο σημείο και περατώνεται μετά από 2 έως 3 ώρες περίπου. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η ποσότητα που καταναλώνεται καθώς και η ψυχική διάθεση του ατόμου την δεδομένη στιγμή. Αν η χρήση γίνει δια μέσου ποτού ήτροφής (π.χ. μπισκοτάκια), η πρόσληψη της THC γίνεται πιο αργά και γι’ αυτό η έναρξη της δράσης καθυστερεί, είναι απρόβλεπτη, πολλές φορές μάλιστα απότομη και φυσικά σχετίζεται με το είδος φαγητού που καταναλώθηκε προηγουμένως. 


Οι χρήστες περιγράφουν ευχάριστα βιώματα όπως, αισθήματα ευφορίας, χαράς, χαλάρωσης, ευεξίας, αυξημένη ανάγκη επικοινωνίας, εντονότερες ακουστικές και οπτικές αισθητηριακές αντιλήψεις. 

Αφηγούνται όμως και δυσάρεστες εμπειρίες όπως, καταθλιπτική διάθεση, ψυχοκινητική διέγερση, ανησυχία, άγχος, κρίσεις πανικού, σύγχυση με τις φανταστικές καταδιώξεις, μέχρι και παρανοϊκές παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις.

Οι περισσότεροι χρήστες κάνναβης την χρησιμοποιούν εποχιακά ή ευκαιριακά και μετά σταματούν. Τα προβλήματα και ερωτήματα αναδύονται όταν η κατανάλωση γίνεται συστηματική και διαρκής. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις ή οι ζημιές στον οργανισμό του χρόνιου/μόνιμου χρήστη εξαρτάται από την ποσότητα και την συχνότητα της χρήσης. 

* Με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνεται να προκαλούνται σημαντικές εγκεφαλικές βλάβες. Εν τούτοις επηρεάζονται οι λειτουργίες μάθησης και μνημόνευσης του εγκεφάλου, οι οποίες μοιάζει να επανέρχονται όταν διακοπεί η χρήση. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η πρόωρη χρήση μαριχουάνας προξενεί διαρκή εξασθένηση της γνωστικής ικανότητας. 

* Ο ακριβής ρόλος που διαδραματίζει η μαριχουάνα στην ανάπτυξη της ψύχωσης και αν έχει ή όχι κάποια αιτιολογική συσχέτιση παραμένει θέμα συζήτησης, αντιπαράθεσης και μελέτης. 

* Όταν η κάνναβη αναμειγνύεται με τον καπνό, τότε οι χρήστες διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους με το καπνιστές τσιγάρου. Εξ άλλου, θεωρείται ότι το κάπνισμα κάνναβης περιέχει περίπου την ίδια ποσότητα πίσσας καθώς και άλλες βλαβερές ουσίες, όπως και του καπνού. 

* Μέχρι στιγμής δεν υφίστανται σαφείς αποδείξεις, πως το κάπνισμα μαριχουάνας προκαλεί καρκίνους. 

* Τα μέχρι σήμερον συμπεράσματα διαφόρων μελετών επιδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακού εμφράγματος. Ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιώσουν την πραγματική επικινδυνότητα. 

* Η παρατεταμένη, μόνιμη χρήση μαριχουάνας μπορεί να προκαλέσει ψυχική εξάρτηση και συμπτώματα στέρησης σε περίπτωση προσπάθειας απεξάρτησης, άνευ ιατρικής υποστήριξης. Η σωματική εξάρτηση δεν είναι συχνή, ούτε τόσο έντονη όπως με την ηρωίνη ή το αλκοόλ. 

Ένα άτομο που αντιμετωπίζει δυσμενείς ψυχοκοινωνικούς παράγοντες επικινδυνότητας είναι πιο επιρρεπής ν’ αναπτύξει εξάρτηση. 

* Μέχρι τώρα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία επίδρασης της μαριχουάνας στο ανοσοποιητικό σύστημα και στις ορμόνες. 

* Η κατανάλωση μαριχουάνας μειώνει άμεσα την ικανότητα αντίληψης, συγκέντρωσης, προσοχής και αντίδρασης του ατόμου, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να οδηγήσει. Μέτα-αναλύσεις των ετών 2011 και 2012 έδειξαν, πως για τους χρήστες κάνναβης, οι πιθανότητες εμπλοκής σε ατυχήματα είναι διπλάσιες αυτής των νηφάλιων οδηγών. 


Οι γερμανικοί νόμοι, σε αντίθεση με το αλκοόλ, δεν προβλέπουν επιτρεπόμενα όρια για την κάνναβη. Η ανίχνευση και μόνο κάνναβης θεωρείται αδίκημα. Το πρόβλημα είναι, πως ανάλογα με την δόση και την συχνότητα της χρήσης, η THC παραμένει ανιχνεύσιμη στο αίμα και στα ούρα για μέρες και εβδομάδες ακόμη, έστω κι αν ο χρήστης δεν είναι πλέον φτιαγμένος. 

Στην Γερμανία, η κατοχή και μόνο κάνναβης αποτελεί αξιόποινη πράξη. Αν βρεθεί μια αμελητέα ποσότητα, το άτομο δεν διώκεται. Τώρα, πόση κάνναβη θεωρείται αμελητέα δεν έχει καθοριστεί ακόμη. Γίνονται όμως συζητήσεις για περιορισμό της κατοχής μαριχουάνας ή χασίς στα 6 γραμμάρια. 

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ 

Ανάλυση ούρων – Όπως προαναφέρθηκα, ανάλογα με την δόση, η κάνναβη μπορεί ν’ ανιχνευτεί στα ούρα μέχρι και 4 έως 6 εβδομάδες αργότερα. Mετά από μια μεμονωμένη χρήση όμως, συνήθως από 3 έως 5 μέρες. Στην βιβλιογραφία υπάρχει αναφορά, για χρόνιους/μόνιμους χρήστες 77 ημερών. Εν γένει οι διακυμάνσεις είναι μεγάλες. 

Ανάλυση αίματος – Η ανάλυση αίματος είναι η προτιμώμενη μέθοδος ανίχνευσης για την ερμηνεία των οξέων επιδράσεων. Μετά από ένα τσιγαριλίκι η THC παραμένει ανιχνεύσιμη 7 έως 12 ώρες, αλλά μπορεί φθάσει και τις 27 ώρες. 

Ανάλυση τριχών - Δεν είναι αρκετά ευαίσθητη μέθοδος για την ανίχνευση κανναβινοειδών. Εξ άλλου η ουσία μπορεί να εναποτεθεί στις τρίχες δευτερογενώς, όταν δηλαδή βρεθεί κανείς μεταξύ καπνιστών μαριχουάνας. 

Ανάλυση σάλιου – Είναι μια νέα, καλύτερη μέθοδος, που  ανιχνεύει την πρόσφατη χρήση, η οποία πιστεύω πως θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη ως προς το αν ο οδηγός βρίσκεται υπό την επιρροή μαριχουάνας. 

ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΝΝΑΒΗ 

Οι δυνητικοί θεραπευτικοί στόχοι της ιατρικής/φαρμακολογικής κάνναβης κατευθύνονται εναντίον

° Του πόνου, εμέτου, βήχα, γλαυκώματος, της καχεξίας. 

° Νευρολογικών παθήσεων όπως, η νόσος του Parkinson, η νόσος (πρώην χορεία) του Huntington, η νόσος του κινητικού νευρώνα (πλάγια μυατροφική σκλήρυνση), η σκλήρυνση
κατά πλάκας, τραυματική εγκεφαλική βλάβη, εγκεφαλικό επεισόδιο, επιληπτικές κρίσεις, νευροφλεγμονές/ νευροεκφυλιστικές παθήσεις επαγόμενες στην κατάχρηση αλκοόλ. 

° Αυτοανόσων ασθενειών όπως, η ραγοειδίτιδα, συστημική σκλήρυνση, ιδιοπαθής φλεγμονώδης εντερική νόσος (ΙΦΕΝ). 

° Εγκεφαλικών λοιμώξεων με HIV-1. 

° Ψυχιατρικών παθήσεων όπως, η διπολική διαταραχή, η διαταραχή έλλειψης προσοχής/υπερκινητικότητας, διαταραχές προσωπικότητας, διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος, παρορμητικότητα, νευρική ανορεξία. 

° Της αθηροσκλήρωσης, χρόνιων ηπατικών παθήσεων, της αλκοολικής νόσου του ήπατος, της διαβητικής νεφροπάθειας, της οστεοπόρωσης. 

° Καρκίνων, μεταξύ άλλων, του μαστού, προστάτη, δέρματος, παγκρέατος, παχέος εντέρου και λεμφικού συστήματος. 


Επί του παρόντος, 29 πολιτείες των ΗΠΑ έχουν νομιμοποιήσει τη μαριχουάνα για ιατρικούς σκοπούς.
Σημειωτέον, πως η μέχρι το 1937 η μαριχουάνα ήταν νόμιμη, όταν παρά την αντίδραση του ΑΜΑ (Αμερικανικού ιατρικού συλλόγου), το κογκρέσο πέρασε φορολογική νομοθεσία για τη μαριχουάνα καθιστώντας την παράνομη. Για την ιστορία, από το 1850 έως το 1942, η μαριχουάνα ήταν καταχωρημένη στον επίσημο κατάλογο της Αμερικανικής Φαρμακοποιίας, των αναγνωρισμένων ιατρικών φαρμάκων. 

Μολονότι όλο και περισσότερες σοβαρές μελέτες δεικνύουν τα φαρμακευτικά οφέλη της μαριχουάνας, η κατάχρηση της μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική δυσλειτουργία της κοινωνικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς

Σύμφωνα με μια μελέτη των Stinson FS, Ruan WJ, Pickering R, Grant, 2006, καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής τους, περίπου το 9% του αμερικανικού ενήλικου πληθυσμού έχουν κάνει χρήση κάνναβης. 

Μια αναφορά του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA - European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction) το 2012, εκτιμάται ότι 80,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ενήλικες έχουν κάνει χρήση μαριχουάνας τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους και πως είναι ευρέως αποδεκτό ότι είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία στις δυτικές χώρες. 

Κατά την μελέτη των Wilson N, Cadet JL του 2009, η κατανάλωση κάνναβης δεν έχει οδηγήσει ποτέ άμεσα σε θάνατο και δεν έχουν τεκμηριωθεί θάνατοι που να ταυτίζονται αιτιολογικά με την χρήση κάνναβης. Ωστόσο, η κατανάλωση κάνναβης έχει συνδεθεί με πολυπαραγοντικούς θανάτους, συμπεριλαμβανομένων των ατυχημάτων που σχετίζονται με τη μαριχουάνα και των θανάτων που αποδίδονται στην κατάχρηση αλκοόλ και άλλων παράνομων ουσιών. 

Μελέτες με προσομοιωτές οδήγησης και πτήσης έχουν δείξει ότι η χρήση κάνναβης επηρεάζει σοβαρά την εκτίμηση του χρόνου και της απόστασης, προκαλεί μείωση της προσοχής και της βραχυπρόθεσμης μνήμης. Αυτές οι επιδράσεις παρατηρούνται/παραμένουν για 24-48 ώρες μετά τη χρήση

Φάρμακα ιατρικής κάνναβης που κυκλοφορούν επισήμως στην Γερμανία 

Sativex® Spray (THC und CBD 1:1 aus Cannabis sativa L.), για ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας προς καταπολέμηση/βελτίωση μέτριων έως σοβαρών σπαστικών συμπτωμάτων. 

Canemes® (Nabinol, παράγωγο της Δ-9-THC - Cesamet στις ΗΠΑ ) κάψουλες, για καρκινοπαθείς που υφίστανται
χημειοθεραπεία, για την αντιμετώπιση του εμέτου και της ναυτίας στις περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε άλλες αντιεμετικές θεραπείες. 

Dronabinol (THC, Marinol στις ΗΠΑ), κυκλοφορεί υπό μορφή σταγόνων ελαιώδους σύστασης και σε κάψουλες. 

Άδεια κυκλοφορίας στις ΗΠΑ με τις ενδείξεις: Ανορεξία και απώλεια βάρους σε ασθενείς πάσχοντες από AIDS καθώς κατά της ναυτία και εμέτου στη χημειοθεραπεία του καρκίνου

Η άδεια κυκλοφορίας στην Γερμανία δεν προβλέπει περιορισμούς ενδείξεων. Το φάρμακο μπορεί να συνταγογραφηθεί με ειδική συνταγή για ναρκωτικά, για οποιαδήποτε πάθηση, στην οποία ο θεράπων ιατρός θεωρεί πως θα επιτυχή θεραπευτικά αποτελέσματα. 

Τα κόστη θεραπείας είναι αρκετά υψηλά. Για παράδειγμα το φθηνότερο προϊόν προσφέρει η εταιρία Delta 9 Pharma, όπου το κόστος για 500mg Dronabinol ανέρχεται στα 210€ για τον φαρμακοποιό και στα 465€ για τον ασθενή! 

Τα ταμεία αναλαμβάνουν συνήθως τις δαπάνες αλλά δεν είναι υποχρεωμένα να το κάνουν. 

Συχνά υποστηρίζεται ότι η χρήση των φυσικών προϊόντων κάνναβης (χασίς, μαριχουάνα, ιατρική κάνναβη) προσφέρει πλεονεκτήματα σε σχέση με τελικά φαρμακευτικά παρασκευάσματα από εκχυλίσματα κάνναβης. Ωστόσο, επί του παρόντος, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία από καλές επιστημονικές μελέτες. Όπως και με άλλα φυσικά προϊόντα, έτσι και με τα άνθη και τα εκχυλίσματα κάνναβης δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πόση δραστική ουσία εισέρχεται πραγματικά στον οργανισμό μετά τη χρήση. Επιπλέον, στα άνθη που παράγονται για ιατρική χρήση, η περιεκτικότητα του δραστικού συστατικού μπορεί να διαφέρει από παρτίδα σε παρτίδα. Πέραν αυτού, τα φυσικά προϊόντα εμπεριέχουν εκτός από τη διακυμαινόμενη ποσότητα του κύριου δραστικού συστατικού τετραϋδροκανναβινόλη (THC), πολλά άλλα κανναβινοειδή σε διάφορες, μεταβαλλόμενες ποσότητες. Ως εκ τούτου, είναι προτιμότερο, αν είναι δυνατόν, να χορηγούνται συνταγογραφούμενα φάρμακα με καθορισμένη περιεκτικότητα σε δραστικές ουσίες. 

Πριν κλείσω μερικές συμβουλές για τους γονείς:
Πως θα καταλάβετε αν το παιδί σας κάνει χρήση μαριχουάνας; Έμμεσες και άμεσες ενδείξεις:
> Ξαφνική αλλαγή συμπεριφοράς και παρέας φίλων.
Απότομη μείωση των καλών επιδόσεων στο σχολείο και συχνά σκασιαρχεία.
> Εγκατάλειψη ασχολιών, ενδιαφερότων που του προκαλούσαν ευχαρίστηση, όπως αθληματα, μουσική κτλ.
> Σημάδια καταθλιπτικής συμπεριφοράς, απομόνωση από την οικογένεια.
> Μιλάει με τους φίλους του ψιθυριστά ή με κωδικούς όταν είστε παρόντες.
> Απαιτεί να του δίνετε περισσότερο χαρτζιλίκι χωρίς να μπορεί να επιδείξει τι έκανε με τα λεφτά.
> Διακριτικά εγκαυματάκια στον αντίχειρα και δείκτη που οφείλονται στο κάπνισμα του τσιγαριλικιού μέχρι τέλος.
> Αν ανακαλύψετε παραφερνάλια που ανέφερα πιο πάνω στο άρθρο.
> Χρήση αρωμάτων για απόκρυψη της μυρωδιάς της κάνναβης.
> Χρήση κολλυρίων για κάλυψη της ερυθρότητας που προκαλεί το κάπνισμα μαριχουάνας.


Φίλες και φίλοι, 
σίγουρα δεν κάλυψα όλα τα ερωτηματικά ούτε έλυσα όλες τις απορίες. Προσωπικά είμαι της γνώμης, πως η κάνναβη μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες της όπου ενδείκνυται προσθέτοντας άλλο ένα εφόδιο στο οπλοστάσιο της ιατρικής φαρμακολογίας. Οι έρευνες και οι μελέτες συνεχίζονται. 

Και...μην ξεχνάτε, πάντοτε ανοικτός για συμβουλές στα όρια των δυνατοτήτων μου. 

Γιάννης Αρβανιτάκης 


Π Η Γ Ε Σ 

https://emedicine.medscape.com/article/1361971-overview
https://emedicine.medscape.com/article/286661-overview
https://kannabio.wordpress.com/βιομηχανική-κάνναβη
https://www.leafly.de/unterschiede-zwischen-cannabis-marihuana-gras-haschisch-pott/
http://www.sefeaa.gr/ta-narkwtika-kai-to-leksilogio-twn-toksikomanwn.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Hashish
https://luxury.rehabs.com/marijuana-rehab/street-names-and-nicknames/
https://paroutsas.jmc.gr/drugs/link06.htm
https://de.wikipedia.org/wiki/Indischer_Hanf
http://www.news247.gr/mixani-tou-xronou/michani-toy-chronoy-otan-kalliergoysan-nomima-chasis-stin-arkadia-ola-ta-koritsia-itan-eythyma-kai-peiraktika.6374351.html
https://www.choosehelp.com/topics/teenagers/marijuana-use-15-signs-parents-need-to-watch-for
https://www.welt.de/gesundheit/article123729069/Der-muehsame-Weg-zum-Cannabis-auf-Rezept.html
https://www.bfarm.de/SharedDocs/Downloads/DE/Bundesopiumstelle/Cannabis/Infoblatt_Patienten.pdf?__blob=publicationFile&v=3
https://www.cannabis-med.org/index.php?tpl=page&id=62&lng=de
https://hanfverband.de/inhalte/streckmittel-in-marihuana-wie-man-sie-erkennt-und-welche-risiken-von-ihnen-ausgehen
http://www.athenscannabisexpo.com/el/i-kanavi-stin-arxaia-ellada/
http://gr420.info/η-κάνναβη-στην-αρχαία-ελλάδα
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK425742/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4750519/
http://www.emcdda.europa.eu/attachements.cfm/att_190854_EN_TDAC12001ENC_.pdf.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου