Όταν ξεκινούν οι συζητήσεις ιστορικού περιεχομένου είναι η κατάλληλη στιγμή για μένα να πάω στο μπάνιο να πουδράρω τη μύτη μου. Αν υπήρχε μάθημα που ήμουν παντελώς άσχετη στο σχολείο ήταν η ιστορία . Είχα και μια αδιόρθωτη δυσκολία να θυμάμαι ημερομηνίες εκστρατειών, μαχών, απελευθερώσεων, διορισμών βασιλέων και υπογραφές συνθηκών ειρήνης.
Τι μπορεί να γύρευα επομένως εγώ, στο προσκλητήριο νεκρών της δεκάτης Απριλίου στο οχυρό Ρούπελ και Ιστίμπεη ; Τι έγινε εκεί και τι σημασία είχε; Θα σου τα ‘ξηγήσω όλα! Περιηγήθηκα μέσα σε στοά οχυρού και άκουσα μαρτυρίες παλέμαχων, αλλά και εξιστόρηση γεγονότων από τους φίλους ιστορίας του ομώνυμου Ελληνικού Συλλόγου Φίλων Ιστορίας και Παιχνιδιών Στρατηγικής (Ε.Σ.Φ.Ι.Π.Σ. -www.esfips.com) Θεσσαλονίκης.
Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί με καφέ σε πλαστικό. Αφού περάσαμε το Σιδηρόκαστρο, ένας μικρός δρόμος μας οδήγησε πάνω στο βουνό όπου αρκετός κόσμος, στρατιωτικοί και πολίτες είχαν στηθεί και περίμεναν την έναρξη της τιμητικής τελετής προσκλητήριου νεκρών , εις μνήμην των πεσόντων αξιωματικών και στρατιωτών.
Το οχυρό Ρούπελ όπως και το Ιστίμπεη είναι μέρος μιας σειράς οχυρωματικών έργων που βρίσκονται κατά μήκος των Ελληνο-βουλγαρικών συνόρων, επονομαζόμενων ως «Γραμμή Μεταξά». Βρίσκονται και τα δύο σε στρατηγικής σημασίας τοπογραφική θέση, με ένα πλήθος πολυβολείων τα οποία μπορούσαν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να καλύπτουν μεγάλο βεληνεκές. Η επίθεση των Γερμανών στο οχυρό Ρούπελ ξεκίνησε την έκτη Απριλίου του 1941 με βομβαρδισμούς και ρίψη βομβών από αεροπλάνα. Κράτησε συνολικά τρεις μέρες σημειώνοντας μικρή στρατηγική επιτυχία και προκαλώντας εκτεταμένες απώλειες στους Γερμανούς.
Πριν την έναρξη της τελετής ένας ηλικιωμένος κύριος που υπηρέτησε στην περιοχή ιστορούσε τα βιώματα του. Κάποιος τον ρώτησε τι σημαίνει το όνομα «ρούπελ» και από πού προέρχεται η λέξη. Εξήγησε πως η ρίζα της λέξης είναι μακεδονική και ανάγεται στη κλασική εποχή. Προέρχεται από τη λέξη «ρουπέλιον» που σήμαινε δέντρα με λυγερά κλαδιά.
Το σύνολο της κατασκευής του οχυρού είναι ένα αξιοθαύμαστο, ειδικά για την εποχή εκείνη, επίτευγμα καθώς είναι φτιαγμένο με σκυρόδεμα το οποίο περιέχει άμμο του ηφαιστείου της Σαντορίνης ,που του προσδίδει ιδιαίτερη σθεναρότητα. Διαθέτει επίσης επένδυση από λάστιχο κάτω από τις δομές, η οποία πέραν της στεγανότητας που προσφέρει, μπορεί και απορροφά τις δονήσεις ενός βομβαρδισμού, πράγμα στο οποίο οφείλεται και η μακροβιότητά του οχυρού. «Με λίγα λόγια, λέει ο φίλος μου Νίκος, αν συμβεί ποτέ πυρηνική έκρηξη είτε η αποκάλυψη των ζόμπι, εκεί πρέπει να πάμε να κρυφτούμε».
«Οι στρατιώτες που αντιστάθηκαν μέσα στα οχυρά τρέφονταν κυρίως με σαρδέλες παστές, ελιές και σταφίδες.» μας εξήγησαν οι αναβιωτές. Ήταν ντυμένοι με τις στολές που φορούσαν οι Έλληνες στρατιώτες εκείνης της εποχής, τα αξεσουάρ των οποίων ήταν είτε τα αυθεντικά που διασώθηκαν από κάποιους συλλέκτες, είτε πιστές ρέπλικες των γνήσιων.
Μέσα στα οχυρά, πέρα από τους θαλάμους με τα κρεβάτια των στρατιωτών, περιηγηθήκαμε σε χώρους αποθήκευσης τροφίμων και πυρομαχικών, μαγειρεία, τουαλέτες και ντουζ με σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, χώρους όπου βρισκόταν οι γεννήτριες, γραφεία με τηλέφωνα, ράγες βαγονιού μεταφοράς πυρομαχικών, ιατρεία, σύστημα εξαερισμού και κάποια εικονοστάσια.
Την τέταρτη μέρα των εχθροπραξιών οι Γερμανοί ζήτησαν από το διοικητή του οχυρού, Γεώργιο Δουράτσο, να παραδοθεί, όμως εκείνος απάντησε με την ιστορική φράση: «τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται!», η οποία βρίσκεται περήφανα γραμμένη στην είσοδο του οχυρού .
Δυστυχώς παρά την επιτυχία της αναχαίτησης των γερμανικών στρατευμάτων και το ακμαίο ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών , την επομένη (10η Απριλίου) έφτασε τηλεγράφημα με διαταγή κατάπαυσης του πυρός από το Γενικό Στρατηγείο, καθώς η χώρα είχε παραδοθεί.
Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό εξέφρασε τον θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών . Υπάρχει και χαρακτηριστική φωτογραφία από τη συλλογή φωτογραφιών του οχυρού Ρούπελ, στην οποία απεικονίζονται Γερμανοί στρατιώτες να παρουσιάζουν τα όπλα τους στους Έλληνες ως ένδειξη τιμής.
Μετά από αυτή την εκδρομή έχω να πω πάντως ότι δεν είναι το πρόβλημά μου πως δεν μου αρέσει η ιστορία. Έχει αξία να μαθαίνεις τι έγινε και μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν σου, να μαθαίνεις και να παραδειγματίζεσαι. Αν υποθέσουμε πως πραγματική γεωγραφία μαθαίνεις μόλις αρχίσεις να ταξιδεύεις, τότε πραγματική ιστορία μαθαίνεις όταν αφουγκράζεσαι ιστορίες των ανθρώπων που ζήσανε αυτές τις στιγμές. Όταν βρεθείς εκεί που έζησαν, εκεί που κοιμήθηκαν, εκεί που ανέβηκαν τις σκάλες για το πυροβολείο τους, εκεί που κούμπωσαν τις ξιφολόγχες τους και εκεί που η πατρίδα που έχεις σήμερα χωρίς αυτούς δεν θα ‘χε υπόσταση. Το να διαβάσεις απλά για όσα έγιναν δεν είναι το ίδιο με το να τα βιώσεις.
Απο τους πρωταγωνιστές της αντίστασης ήταν και ο ο λοχίας Δημήτρης Ίτσιος. Παραδόθηκε μαζί με τους άνδρες του όταν τα πυρομαχικά τους εξαντλήθηκαν, αλλά δολοφονήθηκε από τον επικεφαλής γερμανό σωματάρχη, στρατηγό Σόρνερ.
Τι μπορεί να γύρευα επομένως εγώ, στο προσκλητήριο νεκρών της δεκάτης Απριλίου στο οχυρό Ρούπελ και Ιστίμπεη ; Τι έγινε εκεί και τι σημασία είχε; Θα σου τα ‘ξηγήσω όλα! Περιηγήθηκα μέσα σε στοά οχυρού και άκουσα μαρτυρίες παλέμαχων, αλλά και εξιστόρηση γεγονότων από τους φίλους ιστορίας του ομώνυμου Ελληνικού Συλλόγου Φίλων Ιστορίας και Παιχνιδιών Στρατηγικής (Ε.Σ.Φ.Ι.Π.Σ. -www.esfips.com) Θεσσαλονίκης.
Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί με καφέ σε πλαστικό. Αφού περάσαμε το Σιδηρόκαστρο, ένας μικρός δρόμος μας οδήγησε πάνω στο βουνό όπου αρκετός κόσμος, στρατιωτικοί και πολίτες είχαν στηθεί και περίμεναν την έναρξη της τιμητικής τελετής προσκλητήριου νεκρών , εις μνήμην των πεσόντων αξιωματικών και στρατιωτών.
Το οχυρό Ρούπελ όπως και το Ιστίμπεη είναι μέρος μιας σειράς οχυρωματικών έργων που βρίσκονται κατά μήκος των Ελληνο-βουλγαρικών συνόρων, επονομαζόμενων ως «Γραμμή Μεταξά». Βρίσκονται και τα δύο σε στρατηγικής σημασίας τοπογραφική θέση, με ένα πλήθος πολυβολείων τα οποία μπορούσαν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να καλύπτουν μεγάλο βεληνεκές. Η επίθεση των Γερμανών στο οχυρό Ρούπελ ξεκίνησε την έκτη Απριλίου του 1941 με βομβαρδισμούς και ρίψη βομβών από αεροπλάνα. Κράτησε συνολικά τρεις μέρες σημειώνοντας μικρή στρατηγική επιτυχία και προκαλώντας εκτεταμένες απώλειες στους Γερμανούς.
Το σύνολο της κατασκευής του οχυρού είναι ένα αξιοθαύμαστο, ειδικά για την εποχή εκείνη, επίτευγμα καθώς είναι φτιαγμένο με σκυρόδεμα το οποίο περιέχει άμμο του ηφαιστείου της Σαντορίνης ,που του προσδίδει ιδιαίτερη σθεναρότητα. Διαθέτει επίσης επένδυση από λάστιχο κάτω από τις δομές, η οποία πέραν της στεγανότητας που προσφέρει, μπορεί και απορροφά τις δονήσεις ενός βομβαρδισμού, πράγμα στο οποίο οφείλεται και η μακροβιότητά του οχυρού. «Με λίγα λόγια, λέει ο φίλος μου Νίκος, αν συμβεί ποτέ πυρηνική έκρηξη είτε η αποκάλυψη των ζόμπι, εκεί πρέπει να πάμε να κρυφτούμε».
«Οι στρατιώτες που αντιστάθηκαν μέσα στα οχυρά τρέφονταν κυρίως με σαρδέλες παστές, ελιές και σταφίδες.» μας εξήγησαν οι αναβιωτές. Ήταν ντυμένοι με τις στολές που φορούσαν οι Έλληνες στρατιώτες εκείνης της εποχής, τα αξεσουάρ των οποίων ήταν είτε τα αυθεντικά που διασώθηκαν από κάποιους συλλέκτες, είτε πιστές ρέπλικες των γνήσιων.
Μέσα στα οχυρά, πέρα από τους θαλάμους με τα κρεβάτια των στρατιωτών, περιηγηθήκαμε σε χώρους αποθήκευσης τροφίμων και πυρομαχικών, μαγειρεία, τουαλέτες και ντουζ με σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, χώρους όπου βρισκόταν οι γεννήτριες, γραφεία με τηλέφωνα, ράγες βαγονιού μεταφοράς πυρομαχικών, ιατρεία, σύστημα εξαερισμού και κάποια εικονοστάσια.
Την τέταρτη μέρα των εχθροπραξιών οι Γερμανοί ζήτησαν από το διοικητή του οχυρού, Γεώργιο Δουράτσο, να παραδοθεί, όμως εκείνος απάντησε με την ιστορική φράση: «τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται!», η οποία βρίσκεται περήφανα γραμμένη στην είσοδο του οχυρού .
Δυστυχώς παρά την επιτυχία της αναχαίτησης των γερμανικών στρατευμάτων και το ακμαίο ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών , την επομένη (10η Απριλίου) έφτασε τηλεγράφημα με διαταγή κατάπαυσης του πυρός από το Γενικό Στρατηγείο, καθώς η χώρα είχε παραδοθεί.
Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό εξέφρασε τον θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών . Υπάρχει και χαρακτηριστική φωτογραφία από τη συλλογή φωτογραφιών του οχυρού Ρούπελ, στην οποία απεικονίζονται Γερμανοί στρατιώτες να παρουσιάζουν τα όπλα τους στους Έλληνες ως ένδειξη τιμής.
Μετά από αυτή την εκδρομή έχω να πω πάντως ότι δεν είναι το πρόβλημά μου πως δεν μου αρέσει η ιστορία. Έχει αξία να μαθαίνεις τι έγινε και μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν σου, να μαθαίνεις και να παραδειγματίζεσαι. Αν υποθέσουμε πως πραγματική γεωγραφία μαθαίνεις μόλις αρχίσεις να ταξιδεύεις, τότε πραγματική ιστορία μαθαίνεις όταν αφουγκράζεσαι ιστορίες των ανθρώπων που ζήσανε αυτές τις στιγμές. Όταν βρεθείς εκεί που έζησαν, εκεί που κοιμήθηκαν, εκεί που ανέβηκαν τις σκάλες για το πυροβολείο τους, εκεί που κούμπωσαν τις ξιφολόγχες τους και εκεί που η πατρίδα που έχεις σήμερα χωρίς αυτούς δεν θα ‘χε υπόσταση. Το να διαβάσεις απλά για όσα έγιναν δεν είναι το ίδιο με το να τα βιώσεις.
Απο τους πρωταγωνιστές της αντίστασης ήταν και ο ο λοχίας Δημήτρης Ίτσιος. Παραδόθηκε μαζί με τους άνδρες του όταν τα πυρομαχικά τους εξαντλήθηκαν, αλλά δολοφονήθηκε από τον επικεφαλής γερμανό σωματάρχη, στρατηγό Σόρνερ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου