Ο δρόμος της προσφυγιάς...Ελαφοχώρι

Εδώ και καιρό είχα ετοιμάσει ένα κείμενο για ένα προσφυγικό χωριό, το Ελαφοχώρι. 

Επέλεξα το Ελαφοχώρι, όχι μόνο επειδή βρίσκεται δίπλα στο χωριό μου, αλλά και γιατί, στα παιδικά μου χρόνια περπάτησα με κάποιους αγαπημένους ανθρώπους, (Δάφνη, Σούλα, Αντώνη, Μαρία, Κοσμά), αλλά και κάποιους άλλους, που δυστυχώς ξεχνάω τα ονόματα τους..

Η αρχική μου σκέψη ήταν να το ετοιμάσει η Δάφνη, αλλά λόγω των οικογενειακών της υποχρεώσεων δεν κατέστη δυνατόν.

Στόχος μου, δεν είναι να προβάλλω το συγκεκριμένο χωριό (εφόσον γνωρίζω ελάχιστα), αλλά να ανασύρω κάποιες ιστορικές μνήμες απο το παρελθόν. Αν τώρα κάποιος έχει να προσθέσει κάποιες ανθρώπινες ιστορίες ή προσωπικές φωτογραφίες, θα χαρώ να μου τις στείλει. Οι μνήμες πρέπει να μένουν ζωντανές..  
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: a.putuludis@gmail.com

Δρόμος της προσφυγιάς

Ο δρόμος της προσφυγιάς δύσκολος, ματωμένος, βασανιστικός.

Γεμάτος Θλίψη, αγανάκτηση και απόγνωση.
Με την Μικρασιατική καταστροφή ( 1922), 1.2 εκατ. πρόσφυγες βρίσκουν καταφύγιο στην Ελλάδα.

Με λιγοστά πράγματα στα μπαγάζια τους, ελάχιστα οικογενειακά κειμήλια, λείψανα και εικόνες αγίων, ξεκινά ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή ένας γολγοθάς. Μια πορεία δύσκολη, σε μονοπάτια γεμάτα λάσπες και βουνά δυσκολοδιάβατα, σε αναζήτηση ενός καινούργιου τόπου, να εναποθέσουν τα βάσανα και τις ελπίδες τους, μετά τον ξεριζωμό απο τις πατρογονικές τους εστίες.
΄Οπως γίνεται συνήθως, για ακόμη μια φορά, στο βωμό των συμφερόντων των ΄΄μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων ΄΄, συντελέσθηκε ένα απο τα μεγαλύτερα εγκλήματα εις βάρους του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Στην ανατολική Θράκη, στις αρχές του 20ου αιώνα ζούσαν περίπου 400.000 Ρωμιοί. Ο μισός πληθυσμός ήταν Ελληνικός και υπερείχε των υπόλοιπων εθνοτήτων.

Δυστυχώς απο σφάλματα δικά μας, αλλά και της ιμπεριαλιστικής βουλιμίας των ισχυρών, χάθηκε ( χαρίστηκε) η Ανατολική Θράκη.
Στις 28 Σεπτεμβρίου υπογράφηκε η Συνθήκη των Μουδανιών, με αποτέλεσμα να υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν σε λίγο χρονικό διάστημα την Ανατολική Θράκη, πρίπου 400.000 Έλληνες.
Χιλιάδες πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, ξεριζώνονται απο τα σπίτια τους, αφήνουν τις περουσίες τους και διασκορπίζονται σε καινούργιους τόπους

Περίπου 60 οικογένειες πρόσφυγες απο το χωριό Ντερέκιοι της περιοχής Μακρά Γέφυρα, επιλέγουν τον τόπο των ζαρκαδιών, δίπλα στον Ερυθροπόταμο, δίπλα σε ένα μικρό χωριό, το Καρατζάχαλι (σημερινή συνοικία Δάφνη), που ζούσαν μόνο Τούρκοι (τουρκικά: karaca σημαίνει ζαρκάδι) , 7 χιλ. απο το χωριό μου (Χιονάδες), να χτίσουν τα σπίτια τους.
Και όπως το έχουν αποδείξει, ουκ ολίγες φορές, τα όνειρα και οι ελπίδες ξαναγεννιούνται μέσα από τις στάχτες..

η καινούργια γενιά πελαργών

Αν και δεν ξέχασαν ποτέ και κάτω απο αντίξοες συνθήκες, κατάφεραν να προκόψουν και να δώσουν στα παιδιά τους καλυτερες προοπτικές.

Στην εποχή τη δικιά μας, τα χωριά του Έβρου έσφιζαν απο ζωή.
Στο Ελαφοχώρι όπως και σε όλα τα χωριά του Έβρου, κάποτε ακουγόταν τα τρανταχτά γέλια των παιδιών. Η αυλές του σχολείων ήταν γεμάτες απο παιδιά και χαρούμενες φωνές.
Σήμερα η εικόνες είναι και πάλι διαφορετικές. Εδώ και χρόνια έχει ξεκινήσει η εσωτερική και η εξωτερική μετανάστευση με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται δημογραφικά ο αγροτικός χώρος...
Πολλά τα αίτια της μετανάστευσης, αλλά μάλλον αναπόφευκτη.
Ας μην ξεχνάμε η μετανάστευση δεν γίνεται μόνο σε περιόδους δύσκολους, αλλά και σε περιόδους ευημερίας.

Σίγουρα το γεγονός μας γεμίζει πίκρα, αλλά έτσι είναι η ζωή. Ένα ταξίδι!
Οι μνήμες πρέπει να μας ακολουθούν για πάντα. Θέλουμε να θυμόμαστε. Θέλουμε τα παιδιά, τα εγγόνια μας, να γνωρίζουν πως ήταν εκείνα τα χρόνια. Θέλουμε να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη των προγόνων μας και τις δικές μας αναμνήσεις. Να περνούν απο γενιά σε γενιά. Να μην ξεχνάμε! Να δημιουργήσουν τα παιδιά μας ένα καλύτερο μέλλον, με εφόδιο τη γνώση του παρελθόντος.

Υπόγειος Θρακικός τάφος του 4ου -3ου π.χ. αιώνα

Στην παρακάτω περιγραφή, ο φίλος, Κώστας Τριανταφυλλάκης, έρχεται να προσθέσει τις δικές του μνήμες, απο το δικό του χωριό, το Σοφικό. Η προσφυγιά είναι ένα ματωμένο κεφάλαιο που δεν πρέπει να ξεχνάμε.

Σχολιάζει ο Κώστας Τρανταφυλλάκης

Αν ψάξει κανείς, θ'ανακαλύψει συγκλονιστικές ιστορίες απ'αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας των προγόνων μας.Τι να πει κανείς για τη δύναμη, το κουράγιο και την αξιοσύνη αυτών των ανθρώπων. Το δικό μου χωριό, το Σοφικό, είχε ως πρώτο χώρο εγκατάστασης, το Σουφλάρ, μέσα στον κάμπο του έβρου, αλλά σε κάποια μεγάλη πλημμύρα του ποταμού, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πρώτες καλύβες που με κόπο είχαν στήσει και να μεταφέρουν τον οικισμό εκεί που τώρα βρίσκεται. Έχτισαν σπίτια κανονικά στα νέα οικόπεδα που τους παραχωρήθηκαν και στις δεκαετίες '60 και '70, τα παιδιά τους είτε απ'το εξωτερικό όπου μετανάστευσαν, είτε απ'το μόχθο τους στη νέα γη, τα ανανέωσαν χτίζοντας σύγχρονα στη θέση τους, άνετα και συχνά διώροφα. Τα τονίζω αυτά γιατί σε κάποια ταξίδια στις χαμένες πατρίδες, που οργανώνουν γραφεία και σύλλογοι της περιοχής, κάποιοι με έκπληξη βρίσκουν ακόμα τα πλίθινα σπίτια των προπαπούδων τους, όπου κατοικούν τούρκοι που τα βρήκαν έτοιμα και δε μπήκαν καν στον κόπο να τ'ανανεώσουν...Απο ιστορίες που άκουγα παιδί, η οικονομική τους κατάσταση απέναντι, δεν είχε σχέση με τη φτώχεια και την πείνα που αναγκάστηκαν να ζήσουν. Σε διηγήσεις της μάνας μου, ο θείος της που σπούδαζε δάσκαλος στην Πόλη, λάμβανε εμβάσματα και είχε πρόσβαση σε οικογενειακό τραπεζικό λογαριασμό, κι ερχόμενοι εδώ ήταν αναγκασμένοι να βιοποριστούν σε μια ανταλλακτική οικονομία, με αυγά και κριθάρι, κι αυτά λιγοστά και δυσεύρετα...Δεν ξέρω αν πολλοί απο μας θα είχαμε τη δύναμη να τους μιμηθούμε...για τον εαυτό μου τουλάχιστον δε θα στοιχημάτιζα πως μπορώ...Άφησε πρόσφατα την τελευταία της πνοή, αλλά και τα βαριά της βήματα για χνάρια κι οδηγό, μια γριά του χωριού που φήμες, λένε πως γεννήθηκε επάνω στο καίκι, κείνη την ώρα του ξεσηκωμού..Έφυγε πλήρης ημερών, έχοντας παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα στο πλάι της, κι ένα όμορφο σπίτι, με κήπο και αυλή...